مصاحبه با محبوبه بیات بازیگر سریال نوشدارو
مصاحبه با محبوبه بیات بازیگر سریال نوشدارو
محبوبه بیات، بازیگر پیشکسوتی است که این روزها شاهد بازی او در سریال تلویزیونی نوشدارو از شبکه یک هستیم. او در این سریال نقش بی‌بی، زنی خراسانی را بازی می‌کند. بیات این نقش را با لهجه مشهدی اجرا می‌کند. با او درباره بازی و لهجه‌اش در این سریال به گفت‌وگو نشستیم.
شما در سریال تفنگ‌سرپر با لهجه شیرازی صحبت کردید و در سریال نوشدارو لهجه مشهدی دارید؛ آیا نسبت به این لهجه شناخت داشتید یا بعد از پذیرفتن نقش روی لهجه مشهدی تمرین کردید؟
جواد اردکانی، کارگردان سریال نوشدارو برای این سریال بازیگران خراسانی را انتخاب کرد تا لهجه مشهدی درست دربیاید. من هم تا هجده‌سالگی در مشهد زندگی می‌کردم و دوران کودکی و نوجوانی‌ام را در آنجا گذراندم؛ بنابراین نسبت به این لهجه شناخت دارم. البته در همان زمان که در مشهد زندگی می‌کردیم معمولا در خانه با لهجه صحبت نمی‌کردیم،اما در مدرسه با همکلاسی‌ها با لهجه مشهدی صحبت می‌کردم، ولی از ۴۰ سال پیش که به تهران آمدم دیگر با این لهجه صحبت نکردم. فقط زمان‌هایی که به مشهد می‌روم یا با اقوام تلفنی حرف می‌زنم ناخودآگاه احساساتی می‌شوم و با لهجه صحبت می‌کنم.
بنابراین برای دیالوگ‌هایم در سریال نوشدارو مشکلی نداشتم. از سوی دیگر من علاقه زیادی به لهجه‌های مختلف دارم و سعی می‌کنم بازی در آثاری را بپذیرم که در آنها از لهجه‌های مختلف استفاده می‌شود.
صحبت کردن با لهجه‌های مختلف نه تنها کار سختی است، بلکه بازیگر هم زیر ذره‌بین قرار می‌گیرد که آیا لهجه را درست ادا کرده یا نه؟ چطور این سختی برایتان شیرین است؟
بازیگری، حرفه تخصصی است و هنر بازیگر این است که از پس سختی‌های کار بربیاید. در سال‌های اخیر چند سریال بومی ساخته شد و از آنجایی که بازیگران نتوانستند لهجه‌ها را درست دربیاورند نه تنها در کارشان موفق نشدند، بلکه با نقدهای زیادی هم رو‌به‌رو شدند.
دلیل موفق نشدن این بازیگران به این دلیل است که به شکل تخصصی به لهجه‌ها گوش نمی‌دهند، بلکه فکر می‌کنند با تغییر فتحه و کسره می‌توانند یک لهجه را درست ادا کنند؛ در حالی که این‌طور نیست و صحبت کردن با لهجه‌های مختلف نیاز به وقت و آموزش درست دارد. باید لهجه را ریشه‌یابی کرد تا درست ادا شود. از آنجایی که این کار تخصصی است و من را به چالش وامی‌دارد برایم شیرین و جذاب است.
شما در سریال نوشدارو نقش بی‌بی را خیلی شیرین و طناز بازی می‌کنید، حتی در صحنه‌هایی که بی‌بی جدی حرف می‌زند ناخودآگاه حرکات و رفتارش مخاطب را به خنده وا می‌دارد. این مساله تا چه میزان پیشنهاد خودتان بود؟
وقتی نقشی را می‌پذیرم درباره آن کلی تحقیق می‌کنم تا نسبت به نقش خودم تسلط پیدا کنم. زمانی که قرار شد نقش بی‌بی را در سریال نوشدارو بازی کنم به خاطرات کودکی‌ام مراجعه کرده و با دوستان و آشنایان صحبت کردم تا نقش یک زن خراسانی را خوب و قابل باور دربیاورم.
معمولا زنان خراسانی تکه‌پران هستند و از کلمات خاص و ضرب‌المثل در صحبت‌هایشان استفاده می‌کنند. در واقع خراسانی‌ها ویژگی‌های فرهنگی جالبی دارند و من سعی کردم با راهنمایی‌های کارگردان این نقش را بازی کنم.
خوشبختانه اردکانی جزو کارگردانانی است که این اجازه را به بازیگر می‌دهد تا نقش را خلاقانه اجرا کند. او به بازیگرش اعتماد به نفس می‌دهد تا مواردی را که به ذهنش می‌رسد و به بهبود نقش کمک می‌کند در کار اجرا کند.
بنابراین او این اجازه را به من داد تا بتوانم ویژگی زنان خراسانی را به این نقش بیاورم. سعی کردم نقش بی‌بی برای بیننده قابل باور باشد. خوشبختانه حافظه‌ام یاری کرد و توانستم این نقش را به قول معروف بانمک دربیاورم.
همیشه برای ایفای نقش‌هایتان از الگوهای بیرونی استفاده می‌کنید؟
بله، همیشه این کار را انجام می‌دهم. سعی می‌کنم به شخصیت‌ها نزدیک شوم و بهترین روش در این زمینه الهام گرفتن از شخصیت‌های واقعی است. سعی کرده‌ام نقش‌هایم شبیه به هم نباشد و هرکدام ویژگی‌های منحصر به خودش را داشته باشد.
شما جزو بازیگرانی هستید که کوتاهی یا بلندی نقش برایشان اهمیت ندارد، حتی در فیلم «هیس، دخترها فریاد نمی‌زنند» ایفاگر نقش کوتاهی هستید، در این باره برایمان توضیح دهید؟
کوتاه یا بلندی نقش برایم مهم نیست. اگر کارنامه کاری من را دیده باشید، متوجه می‌شوید اندازه نقش برایم اهمیت زیادی ندارد، آنچه برایم مهم است تاثیر نقش است.
وقتی خانم درخشنده فیلم «هیس، دختران فریاد نمی‌زنند» را می‌ساخت یک روز صبح به من گفت که سر صحنه بروم و نقشی را بازی کنم. من هم این کار را انجام دادم. حتی این نقش خیلی هم دیالوگ ندارد، اما آن را پذیرفتم. اگر بازیگر به دنبال کوتاهی یا بلندی نقش باشد فقط خودش را درگیر حاشیه می‌کند.
فاطمه عودباشی / گروه رادیو و تلویزیون
