بیوگرافی فریدون جیرانی – Fereydoun Jeirani

۹ مرداد ۱۳۹۳ - ۹:۱۰ ب.ظ

زمان تقریبی مطالعه ۹ دقیقه

فریدون جیرانی تهیه کننده، فیلمبردار، کارگردان، فیلمنامه نویس و مجری کارشناس سابق (برنامه تلویزیونی هفت) مطرح و سرشناس ایرانی است. فریدون جیرانی یکی از مهم ترین کارگردانان اخیر سینمای ایران است. فیلم های وی همیشه در گیشه به فروش بالایی دست یافتند و اکترشان جنجالی بودند. از مهم ترین فیلم های جیرانی می توان به:قرمز،شام آخر،سالاد فصل،پارک وی،قصه ی پریا و من مادر هستم اشاره کرد.

تولد : ۱۳۳۰

بردسکن کاشمر

محل زندگی : تهران

ملیت : ایرانی

زمینه فعالیت : کارگردان

پیشه : تهیه کننده، فیلمبردار، فیلمنامه نویس، کارگردان، مجری کارشناس

سال‌های فعالیت :۱۳۵۹ تاکنون

جیرانی در یک نگاه

زادهٔ ۱۳۳۰ در بردسکن.

مدرک تحصیلی دیپلم تجربی.

فعالیت در تئاتر با بازی در نمایش «عصمت» در سال ۱۳۵۱.

شروع فعالیت در سینمای آزاد مشهد در سال ۱۳۵۲.

فعالیت در مطبوعات از سال ۱۳۷۰.

سردبیر هفته نامه «سینما» از سال ۱۳۷۰ تا خرداد سال ۱۳۸۴.

اجرای برنامه هفت از ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۱.

زندگی

فریدون جیرانی در سال 1330 در بَردَسکَن کاشمر، از شهرهای استان خراسان به دنیا آمد. وی که تا مقطع دیپلم تحصیل کرده، فعالیت هنری خود را در سال 1351 با بازی در نمایش “عصمت” آغاز نمود و سال 1352 به عضویت سینمای آزاد مشهد در آمد. او فیلمسازی در سینمای حرفه ای را سال 1360 با نوشتن فیلمنامه فیلم “آفتاب نشین ها” به کارگردانی “مهدی صباغ زاده” تجربه کرد.

در کارنامه هنری فریدون جیرانی علاوه بر تهیه کنندگی، فیلمبرداری، کارگردانی، فیلمنامه نویسی، مجری‌گری در تلویزیون و فعالیت در مطبوعات به چشم می‌خورد. او فعالیت در مطبوعات را با سردبیری در مجله “سینما” در سال 1370 آغاز کرد. او مدتی مجری کارشناس برنامه سینمایی “هفت” بود که به دلیل اجرای این برنامه سینمایی و پر بیننده در تلویزیون به چهره ای شناخته شده و خبر ساز تبدیل شد.

عضویت در سینمای آزاد مشهد

آشنایی جیرانی با مهدی صباغ زاده، به قبل از انقلاب و سینمای آزاد آن زمان برمی گردد که انجمنی برای دور هم گرد آمدن و کار فیلمسازان آماتور بوده است. در سینمای آزاد آن زمان که زیر نظر سازمان رادیو و تلویزیون اداره می‌شد، دفتر مشهد از مراکز فعال کشور به شمار می‌آمده است. فریدون جیرانی، غلامرضا موسوی، مهدی صباغ‌زاده و بیژن امکانیان در مرکز سینمای آزاد مشهد با هم آشنا شده‏اند و کار حرفه ای شان با فیلم “آفتاب نشین ها” در سال 1360 آغاز شد که فریدون جیرانی فیلمنامه‌اش را نوشت، مهدی صباغ‌زاده آن را کارگردانی کرد، غلامرضا موسوی تهیه کننداش بود و بیژن امکانیان در آن بازی کرد. این همکاری با فیلم “سناتور” در سال 1362 اوج گرفت که در سینمای سال‌های پس از انقلاب از نظر ژانر، فضا سازی و حتی شکل و قیافه بازیگرانش یک تحول به شمار می‌رفت.

خداحافظی جیرانی از برنامه “هفت”

پس از موفقیت برنامه 90 با اجرای عادل فردوسی پور بارها مدیران سیما از تولید و پخش برنامه‌هایی با این رویکرد در حوزه‌های دیگر سخن به میان آورده بودند اما در نهایت این حوزه سینما بود که توانست بعد از مدت‌ها صاحب چنین برنامه‌ای شود؛ از این رو بود که برنامه “هفت” از اردیبهشت ماه 1389 کارش را آغاز کرد و تا مدتها از برنامه “هفت” به عنوان 90 سینمایی نام برده می‌شد.

با وجود اینکه جیرانی از روز اول توضیح داد که رویکردشان در این برنامه با سایر برنامه ها متفاوت است و دوست ندارند دنبال بحث های جنجالی بروند اما این برنامه خالی از جنجال نبود؛ پخش مصاحبه با فریماه فرجامی بازیگر سینما حاشیه‌ای جدی برای این برنامه به وجود آورد و طیفی از سینماگران و منتقدان سینمایی را مجبور به واکنش در برابر این اقدام کرد. امین تارخ بازیگر سینما در همین برنامه کار “هفت” را نقد کرد. حضور فریبرز عرب‌ نیا بازیگر سینما و نقد صریح او بر اوضاع و احوال سینما و بازیگری هم تا مدت‌ها حاشیه ساز بود.

ادبیات فراستی در نقد فیلم “جرم” مسعود کیمیای هم یک‌بار حسابی کار دست برنامه هفت داد و موجی از انتقادات را متوجه جیرانی و فراستی کرد؛ پولاد کیمیایی در یکی از برنامه های هفت حاضر شد و از پدرش دفاع کرد. خود جیرانی هم از نظرسنجی برنامه در مورد خودش عصبانی شد؛ حضور اکبر عبدی در آخرین برنامه “هفت” در سال 1390، شکایت محمد کمالی‌پور تهیه کننده فیلم “شرط اول” را از این بازیگر، شبکه سوم سیما، فریدون جیرانی و حمید پنداشته مجری طرح این برنامه به دنبال داشت.

با همه اینها برنامه “هفت” به کار خود ادامه داد و در سال 1391 رویکرد این برنامه، دفاع از تفکری که نمی خواهد سینمای ایران دولتی شود و به دهه 60 بازگردد عنوان شد. پرداختن به نقد حاشیه های اکران فیلمهای نوروزی خصوصا فیلمهای “سیب و سلما” که رویکرد دینی داشت اما در گیشه موفق نبود، باعث شد تا بیش از 20 رسانه ارزشی با نگارش نامه‏ای سرگشاده به عزت الله ضرغامی رئیس وقت، سازمان صدا و سیما مواضع برنامه “هفت” را نقد کنند و خواستار حضور در برنامه و پاسخگویی شوند و فیلم “قلاده های طلا” ساخته ابوالقاسم طالبی و نگاه مثبت فراستی به این فیلم باعث شد تا برخی از رسانه‌های فارسی زبان خارج از ایران جیرانی و فراستی را بازوی امنیتی نظام در حوزه سینما بنامند و رفتار این دو را نقد کنند.

به دنبال آن برنامه “هفت” روزهای پر خبری را در پشت سر گذاشت تا جاییکه خبر جدایی جیرانی مجری و تهیه کننده آن برنامه، خبرساز ترین برنامه سیما پس از تعطیلات نوروز سال 1391 شد. جیرانی تا 22 اردیبهشت ماه 1391 به عنوان مجری برنامه “هفت” با این برنامه همکاری می کرد.

مخالفت با حذف آثار مخملباف از موزه سینما

فریدون جیرانی در 24 تیرماه 1392 در نامه‏ای به دستور شمقدری، رئیس وقت سازمان تاریخ سینما، در مورد جمع آوری آثار محسن مخملباف از موزه سینما واکنش نشان داد و نوشت: «آقای شمقدری تاریخ سینمای ایران را قاطی سیاست نکنید. آنی و احساساتی تصمیم نگیرید. موزه سینما یعنی موزه تاریخ و تاریخ یعنی گذشته و گذشته ربطی به امروز ندارد. ما یک گذشته سینمایی داریم که این گذشته در سال‌های پس از انقلاب ‌، گذشته ارزشمند و خوبی است. این گذشته را که با عمل امروز یک فرد پاک نمی‌کنند. آن گذشته که فقط متعلق به آن فرد نیست، تاریخ سینمای ایران است… فرد تا زمانی در ایران بوده برای سینمای ایران فیلمنامه نوشته، مجوز می‌گرفته، فیلم ساخته، فیلم‌هایش در جشنواره‌ها به نمایش در می‌آمدند و جایزه می‌گرفتند بنابراین تا تاریخی که آن فرد در ایران بود،‌ فیلم‌هایش، جوایزش، نوشته‌ها و مصاحبه‌هایش جزو تاریخ سینمای ایران محسوب می‌شود. از زمانی که این فرد مهاجرت کرده و در مهاجرت فیلم ساخته، همه آن فیلم‌ها بعدا خارج از تاریخ سینمای ایران در بخش سینمای مهاجرین بررسی خواهند شد. حالا می‌ماند، اعمال و رفتار سیاسی این فرد در سال‌های اخیر، که این اعمال و رفتار باید از زوایای دیگری بررسی و نقد شود که این بررسی کار مدیران و فعالان سیاسی است.

آقای شمقدری شما به عنوان یک مدیر فرهنگی در مقابل این اعمال و رفتار باید همیشه یادآور تاریخی باشید که این فرد جزو افتخار سینمای ایران بود و حالا نیست، تاکید روی این «نیست»،‌ خیلی مهم‌تر از دستور شما در نامه اخیر شماست. خواهش می‌کنم دستورتان را لغو کنید و بگذارید موزه سینما از سیاست مصون بماند.»

اظهارات جیرانی در حالی بود که محسن مخملباف همزمان با اکران فیلم “باغبان” که در تبلیغ مستقیم بهائیت است، به اسرائیل سفر کرده بود. مخملباف ضمن شرکت در نشست خبری در جشنواره اورشلیم، در 18 تیرماه 1392، گفت که اسرائیلی‌ها را دوست دارد اما از این کشور می‌خواهد که از حمله نظامی به ایران خودداری کند. او تاکید کرد که حمله نظامی به ایران، وضع را وخیم‌تر خواهد کرد. لازم به یادآوری است که محسن مخملباف در سال 1384 از ایران کشور خارج و پس از تغییر تابعیت ایرانی خود و خانواده اش با تابعیت فرانسوی در پاریس اقامت گزید.

اعتراض شدید انصار حزب الله به اکران “من مادر هستم”

فریدون جیرانی فیلم “من مادر هستم” را در سال 1390 ساخت. این فیلم درباره زندگی دو خانواده مرفه در حال فروپاشی است. در این میان و براساس حادثه ای که برای آوا (باران کوثری) دختر یکی از خانواده ها پیش می آید، بسیاری از رازهای زندگی آدم های قصه آشکار می شود.

مخالفت حزب الله با اکران عمومی “من مادر هستم”

این فیلم پیش از اکران با مخالفت انصار حزب الله رو به رو شد. آنها در پی‌اعلام اکران فیلم “من مادر هستم” به کارگردانی جیرانی در بیانیه ای در 19 مهرماه 1391 خواستار لغو مجوز اکران این فیلم و سه فیلم دیگر ” برف روی کاج ها”، “پل چوبی” و “من همسرش هستم” شدند.

علی مطهری یکی از اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس نیز در این باره گفت: «وزیر ارشاد باید پاسخگوی معترضان باشد و این اعتراض به عقیده من کاملا بجا است. فیلم “من مادر هستم” را سال گذشته دیدم. به عقیده من فیلم خوبی نبود و فکر می‌کنم صاحبان این بیانیه حق اعتراض دارند و اگر اعتراض آنها اختلالی در نظم عمومی ایجاد نکند، ایرادی ندارد.»
فریدون جیرانی، غلامرضا موسوی کارگردان و تهیه‌ کننده این فیلم هم پاسخی را به بیانیه حزب الله منتشر کردند که در آن فیلم “من مادر هستم را فیلمی اخلاقی که یک نوع از سبک زندگی را به چالش می کشد معرفی نمودند.

با گذشت یک ماه از اعلام وصول شکایت انصار حزب‌ الله هیچ نشانه‌ای از رسیدگی به این شکایت مشاهده نشد. حزب الله با ردیگر در اعتراض خود خواستار این شد که تا پایان وقت اداری روز سه‌شنبه 7 آذر حکم لغو مجوز نمایش عمومی فیلم “من مادرهستم” اعلام شود؛ در غیر این صورت اعتراض آنها در عرصه عمل و با تحصن در مقابل ساختمان وزارت ارشاد ادامه خواهد یافت.

ادامه اعتراضات و جلوگیری از اکران در برخی شهرها

با ادامه نمایش این فیلم روی پرده، باردیگر حزب الله اعتراض کرد و این گروه 11 آذر ماه 1391 در اعتراض به این فیلم روبروی وزارت ارشاد تجمع نمود. به دنبال اعتراضات صورت گرفته، فیلم در شهرهای قم و مشهد روی پرده نرفت. با این که فیلم تقریبا به اکران خود تا پایان کار ادامه داد اما شورای نظارت و ارزشیابی وزارت ارشاد خواستار اعمال اصلاحاتی در فیلم شد.

عمده ایرادات به طرح موارد غیراخلاقی و رابطه نامشروع در فیلم و نمایش مشروبات الکلی بازمی گشت و مخالفان، آن را مغایر با شرع و عرف جامعه می دانستند اما سازندگان فیلم اتفاقا از همین جنبه به دفاع از فیلم پرداخته و گفتند قصدشان با طرح این قصه و نمایش ناهنجاری ها، هشدار به خانواده ها برای پیشگیری از وقوع فجایع مشابه این چنینی بوده است.
به دنبال این اعتراضات نشست 14 آذر ماه اتاق رسانه که موضوع جلسه حاشیه‌های فیلم “من مادر هستم” تشکیل شد و با درگیریهای لفظی که گاها تا آستانه درگیری‌های فیزیکی، پیش رفت. در ابتدای این مراسم حجت‌ الاسلام سلمان علیزاده به عنوان مخالفان اکران فیلم “من مادر هستم” این این فیلم را اشاعه‌دهنده فحشا دانست و پس از ایراد سخنانی بلافاصله جلسه را ترک نمود که با اعتراض برخی از حاضرین در سالن و مسعود فراستی مواجه بود.

اعتراض به “من مادر هستم” در برخی تریبون های نمازجمعه

اعتراض به فیلم “من مادر هستم” به برخی تریبون های نماز جمعه نیز رسید. آیت‌ الله عبدالنبی نمازی، عضو مجلس خبرگان و نماینده ولی‌فقیه در کاشان در خطبه‌های نماز جمعه 10 آذرماه این شهرستان تاکید کرد که قوه قضائیه باید هرچه سریعتر جلوی اکران “من مادر هستم” را بگیرد.

حجت الاسلام محمدتقی رهبر، امام جمعه موقت اصفهان با تقبیح جریان مبتذلی که در سینمای امروز ایران رواج پیدا کرده است، قوه قضائیه را به برخورد قاطع با کسانی که عامل رواج چنین وضعیتی هستند فراخواند.

حجت الاسلام مجتبی روحانی، امام جمعه بابل با انتقاد از اقدام وزارت ارشاد در نمایش عمومی فیلم مورد اعتراض “من مادر هستم”، گفت: «ما در شهرستان خود اجازه نخواهیم داد که چنین فیلم های ضد ارزشی به نمایش درآید لذا از مسئولان می خواهیم با سازندگان این گونه فیلمها برخورد کنند.»

عجیب ترین اکران جشنواره‏ای در فجر سی و دوم

“خواب زده ها” کمدی عاشقانه‏ای به کارگردانی فریدون جیرانی است. این فیلم که پیش از این “زندگی دوگانه فیروز” نام داشت از راه یافتگان به جشنواره 32 فیلم فجر بود و در حالی در کاخ جشنواره اکران شد که پیش از آن تهیه کننده از ایراد فنی آن خبر داده بود. دقایق ابتدایی فیلم فاقد صدا بود و به همین دلیل رحمان سیفی آزاد پیش از اکران، متن نریشن ابتدایی فیلم را برای مخاطبان خواند تا یکی از عجیب ترین اکران های جشنواره ای در این دوره از جشنواره فیلم فجر به ثبت برسد.