بیوگرافی مسعود کیمیایی – Masoud Kimiai

مسعود کیمیایی

مسعود کیمیایی (متولد ۸ مرداد ۱۳۲۰ در تهران) کارگردان و فیلمنامه‌نویس ایرانی است.کیمیایی از چهره‌های بحث‌انگیز و جنجالی سینمایی ایران است. او با ساخت فیلم قیصر در سال ۱۳۴۸، برای نخستین بار دو قطب هنری و تجاری سینما را به هم پیوند داد و از آغازگران موج نو در سینمای ایران بود. اغلب آثار کیمیایی در ژانر اجتماعی-سیاسی است. او علاوه بر فعالیت‌های سینمایی، نوشتن رمان و شعر را نیز تجربه کرده‌است. او همچنین برای نخستین بار در سال ۸۲ در فیلم مستند هشتصد قدم در لاله‌زار ساخته امید شریف موسوی، مقابل دوربین قرار گرفت و راوی اصلی این فیلم درباره خیابان مشهور طهران قدیم یعنی ‘”لاله زار”‘ شد که همواره در اغلب فیلمهای ساخته خودش و حتی رمانش نیز دلبستگی بسیار خود را به آن ابراز کرده است. کیمیایی بعد از انقلاب کارگاه آزاد فیلم را بنیان نهاد. کیمیایی در سال ۱۹۹۱ برای فیلم دندان نامزد جایزه خرس طلایی جشنواره فیلم برلین شد و جایزه ویژه هیات داوران جشنواره فیلم برلین نیز به او اهدا شد. همچنین در سال ۱۳۸۹ برای فیلم جرم سیمرغ بلورین بهترین فیلم را از جشنواره فیلم فجر دریافت کرد.

زاده : ۸ مرداد ۱۳۲۰ – ۳۰ ژوئیهٔ ۱۹۴۱

تهران

زمینه فعالیت : کارگردان، فیلمنامه‌نویس، تهیه کننده، تدوین‌گر، طراح صحنه، طراح لباس، نویسنده

سال‌های فعالیت : ۱۳۴۳ – تاکنون

همسر : گیتی پاشایی (۱۳۴۸-۱۳۷۴) – گوگوش (۱۳۷۶-۱۳۸۲)

فرزندان : پولاد کیمیایی

زندگی

مسعود کیمیایی در 8 مردادماه 1320 در تهران متولد شد. وی حرفه فیلمسازی را با دستیاری “ساموئل خاچیکیان” در فیلم “خداحافظ تهران” آغاز کرد. او نخستین تجربه حرفه‌ای خود را در فیلم “بیگانه بیا” آموخت. کیمیایی جزو فیلمسازانی است که به سینمای داستان پرداز تعلق دارد. شاخصه او معرفی تعداد زیادی بازیگر به سینمای ایران است. از دیگر فعالیتهای کیمیایی می‏‏توان به داستان نویسی نیز اشاره کرد.

کیمیایی در سال 1377 کارگاه آزاد فیلم را تأسیس نمود؛ در این کارگاه کلاسهای فن بیان، تاریخ و زبان سینما، حرکت و بدن، شخصیت شناسی، آشنایی با سینما، تحلیل و دیدن فیلم، بداهه، مکاتب سینمای هنری، تربیت حس، بازیگری مقابل دوربین، هدایت بازیگر، تجربه و خلاقیت بازیگری ارائه می‌شود.

خانواده

همسر اول مسعود کیمیایی “گیتی پاشایی” آهنگساز و خواننده بود که حاصل ازدواج آن‌ها “پولاد کیمیایی” است. کیمیایی در سال 1370 با “فائقه آتشین” (گوگوش) ازدواج کرد که در سال 1382 از یکدیگر جدا شدند. پولاد کیمیایی با بازی در فیلم پدرش فعالیت خود را آغاز کرد. نام او در برخی آثار پدر چون: “تجارت”، “ضیافت”، “سلطان”، “اعتراض”، “سربازهای جمعه”، “حکم” و “رئیس” به چشم می‌خورد.

کیمیایی از سردمداران موج نوی سینمای ایران

مسعود کیمیایی، ناصر تقوایی، داریوش مهرجویی و بهرام بیضایی از سردمداران موج نوی سینمای ایران شناخته می‌شوند. آن‌ها در اواخر دهه 40 موجی از سینمای ایران را که در اعتراض به وضعیت حاکم بر جامعه و نشان دادن فقر و بی عدالتی در اجتماع شکل دادند. در همین دوران بود که فیلم “گاو” داریوش مهرجویی و “قیصر” مسعود کیمیایی ساخته شد و بسیاری این آثار را آغازگر موج نوی سینمای ایران نامیدند. کیمیایی با ساختن فیلم “قیصر” گام در مسیر دیگر نهاد. این فیلم پیونددهنده سینمای تجاری و سینمای هنری بود با قهرمانی کاملاً متفاوت با قهرمان فیلم فارسی.

مروری بر آثار مسعود کیمیایی

کیمیایی در سال 1350 “داش آکل” را کارگردانی کرد و در سال 1354 “گوزن‌ها” را خلق نمود. او پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در سال 1360 فیلم “خط قرمز” را ساخت؛ این فیلم هیچ گاه به نمایش در نیامد. کیمیایی در دهه 60 فیلم‌های “تیغ و ابریشم”، “سرب”، “دندان مار” و “گروهبان” را کارگردانی کرد. در سال 1373 و 1374، با کارگردانی فیلم‌های “تجارت” و “ضیافت”، بازیگران جوانی را به سینمای ایران معرفی نمود. کیمیایی در سال 1378 فیلم “اعتراض” و پس از آن “سربازان جمعه”، “حکم” و “محاکمه در خیابان” را ساخت؛ بیشتر این فیلمها در جشنواره‌های فیلم فجر نامزد دریافت جایزه بودند تا اینکه او نخستین سیمرغ بلورین خود را برای فیلم “جرم” از جشنواره 29 فیلم فجر کسب کرد. او در سال 1392 با فیلم “متروپل” در جشنواره 32 فیلم فجر شرکت کرد.

ویژگی‌های سینمای کیمیایی

تِم اغلب فیلم‌های کیمیایی را باورها و ارزش‌هایی می‌سازد که یا از بین رفته و یا کمرنگ شده‌اند. کیمیایی از جوانمردی، غیرت و رفاقت تا سر حد مرگ قصه می‌گوید و قهرمانانش را با این صفات در بستر جامعه‌ی امروزی با مشکلات سیاسی-اجتماعی درگیر می‌کند تا از ارزش‌های خود دفاع کنند. ارزش‌هایی که مردم عامه‌پسند ممکن است دوستشان داشته باشند ولی با زندگی مدرن در تناقض می‌باشند. نقد اینگونه داد ستاندن که حتی گاهی به قیمت گذشت از هنجارها می‌باشد، موضوع مهمترین چالش منتقدان کیمیایی را تشکیل می‌دهد. آنها بر این باوراند که این روایت‌گری چیزی جز پافشاری لجوجانه‌ی کیمیایی بر پنداری غلط نمی‌باشد.

اسطوره سازی و بیان تناقض ها

بخش مهمی از جذابیت فیلم‌های کیمیایی مربوط به خلق شخصیتی اسطوره‌وار دارد. قهرمانی که در قلب اجتماع مبارزه می‌کند و از بین می‌رود، تا جهانِ خواسته‌ی خود را بسازد و در این رهگذار است که تبدیل به یک اسطوره می‌شود.

دیالوگ نویسی

بارزترین توانایی کیمیایی در فیلمنامه‌هایش دیالوگ‌ها و مونولوگ‌های خاص اوست. کیمیایی زبان عامیانه (کوچه و بازار) را به خوبی می‌شناسد و در ایجاد ضرباهنگ مناسب برای ادای آنها مهارت زیادی دارد. به‌همراه علی حاتمی، کیمیایی را نیز باید خالق بخش عمده‌ای از مشهورترین دیالوگ‌های تاریخ سینمای ایران دانست. از آن جمله‌اند گفتارهای ناصر ملک مطیعی در فیلم قیصر و قریبیان و وثوقی در فیلم گوزن‌ها. میتوان گفت پیام قهرمانان فیلمهای کیمیایی در چند دیالوگ مهم و منحصر به فرد در لابلای فیلم آشکار میشود. پیامی که آرمانهای ناب ایرانی را به تصویر میکشد.

واکنش کیمیایی به بازداشت جعفر پناهی

در مراسم افتتاحیه بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر در سال 1389 از مسعود کیمیایی تقدیر شد. او ضمن تشکر از قوه قضائیه خواست تا به وضعیت جعفر پناهی رسیدگی شود و این کارگردان دوباره به عرصه سینما برگردد.

او پیش از آن در اواخر دیماه 1389 به همراه چند تن از کارگردانان و فیلمسازان از جمله بهرام بیضایی، ناصر تقوایی، رخشان بنی اعتماد، خسرو سینایی، کیومرث پوراحمد، تهمینه میلانی و اصغر فرهادی، بلافاصله بعد از بازداشت جعفر پناهی به این مسئله واکنش نشان دادند و در نامه‏ ای خواهان آزادی نامشروط وی شد.
کیمیایی در جشنواره بیست و نهم فجر، برای نخستین بار، سیمرغ بلورین بهترین فیلم را برای فیلم “جرم” به دست آورد.

خبرهایی از بیماری قلبی کیمیایی

18 دیماه 1391، مسعود کیمیایی نتوانست در نشست تخصصی “خاطره در شهر” با عنوان “بازخوانی متن شهر به روایت خاطره” با نگاهی به متون، آثار و مستندات خاطرات جمعی در عرصه‌های مکتوب، سینما، تئاتر، معماری و شهرسازی واقع در خانه هنرمندان شرکت کند.
“نوا توکلی ‌مهر” عضو هیات مدیره انجمن متخصصان منظر ایران (ISLAP) که با مشارکت خانه هنرمندان برگزار کننده این برنامه بود در ابتدای این نشست در مورد غیبت مسعود کیمیایی که قرار بود یکی از سخنرانان این نشست باشد، گفت: «متأسفانه آلودگی هوا باعث شد که آقای کیمیایی در بیمارستان بستری شود.»
کیمیایی در 17 اسفندماه 1389 به دلیل ناراحتی قلبی در بخش CCU بیمارستان دی بستری شده و چند روز پس از آن مرخص شد اما دوباره و این بار در بیمارستان “جم” بستری شد که پس از چند روز در پی بهبود نسبی حال عمومی‌اش در 28 اسفندماه 1389 از بیمارستان مرخص شد.

قلم ویژه با تصویر مسعود کیمیایی

“کمال گلستانی” یکی از تاجران ایرانی قلم در دنیا، در ماههای پایانی سال 1391 بر اساس ذوق شخصی، یک قلم ویژه با تصویر مسعود کیمیایی، طراحی کرد. گلستانی درباره طراحی این قلم گفت: «قلم ویژه در دنیا به قلم‌هایی گفته می‌شود که بسیار محدود ساخته می‌شود و امکان دارد که دیگر هیچ گاه در دنیا نسخه‌ای از آن ساخته نشود. قلم مسعود کیمیایی را هم که ساخته‌ایم از این نوع، قلم است و تنها 3 نسخه از آن در جهان وجود خواهد داشت. یکی از این قلم‌ها را به شخص مسعود کیمیایی هدیه کرده‌ایم و احتمالاً 2 نسخه دیگر را به موزه‌های مرتبط خواهیم داد تا در تاریخ حفظ شود.»

این قلم در مراسمی با عنوان “5 دهه با مسعود کیمیایی” که به پاسداشت سالها فعالیت وی در سینمای ایران، در سالن موزه هنرهای معاصر در تاریخ 30 مرداد 1392 و به همت موزه هنرهای معاصر و سینما تک برگزار شده بود به وی اهدا شد. کیمیایی نیز این قلم منحصر را به موزه سینما اهدا نمود.

گوشه ای از دنیای سینمایی کیمیایی در گالری گلستان

نمایشگاه عکس‌های “عزیز ساعتی” با عنوان “با کیمیایی در تهران” در اوایل اردیبهشت ماه 1392 در گالری گلستان برگزار شد. در این نمایشگاه حدوداً با 20 عکس، گوشه‌ای از دنیای سینمایی کیمیایی به نمایش گذاشته شده بود.

عزیز ساعتی درباره‌ نمایشگاه اشاره کرده است که این مجموعه حاصل سال‌ها همکاری او با مسعود کیمیایی، عکس‌هایی از فیلم‌های کیمیایی مانند “تیغ و ابریشم”، “دندان مار” و “رد پای گرگ” است.
ساعتی پیش از این، نمایشگاه “با حاتمی در تهران” در اردیبهشت ماه 1391 و “با بیضایی در تهران” را در دی ماه 1391 برگزار کرده بود که مورد استقبال قرار گرفت.

پنج دهه با مسعود کیمیایی در موزه هنرهای معاصر

هفته فیلم مسعود کیمیایی با عنوان “پنج دهه با مسعود کیمیایی” به مدت یک هفته در مردادماه 1392 در سینما تک موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شد. در این برنامه به نمایش فیلم‌های قیصر (1348)، گوزنها (1353)، سرب (1367)، اعتراض (1378) و جرم (1389)، همراه جلسه نقد و بررسی پرداخته شد و در روز پایانی آن، مراسم بزرگداشت مسعود کیمیایی با عنوان “شبی با استاد” بعد از نمایش فیلم “جرم” با حضور استادان، هنرمندان و منتقدان سینمایی برگزار شد.

رونمایی از آثار کیمیایی

در 9 بهمن ماه 1392 در مراسم تجلیل از سینماداران، از مجموعه آثار بزرگان سینما چون: زنده یاد رسول ملاقلی پور، مسعود کیمیایی و کیومرث پوراحمد رونمایی شد. این مراسم با حضور علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت یازدهم، حجت‌ الله ایوبی معاون وقت وزیر ارشاد و رئیس سازمان سینمایی، مدیران سینمایی و سینماگران در هتل لاله تهران برگزار شد. برگزیده آثار مسعود کیمیایی چون: “سفر سنگ”، “تیغ و ابریشم”، “دندان مار”، “گروهبان”، “ردپای گرگ”، “تجارت”، “ضیافت”، “سلطان” و “حکم” در این مراسم رونمایی شد و در پایان این مراسم نیز بسته‌های آثار این هنرمند به حاضران در مراسم اهدا شد.

حاشیه و جنجال ها

کیمیایی پیش از انقلاب به عنوان یک فیلمساز مردمی و گاهی سیاسی شناخته شد. او پس از انقلاب هم سعی در نشان دادن مشکلات سیاسی-اجتماعی ایران داشت که هیچگاه به توفیق پیش از انقلاب خود دست نیافت و اکثر فیلم هایش هیچوقت موفقیت فیلم های گذشته اش همچون:گوزن ها.خاک و…را تجربه نکردند. ولی در تمام این سالها، از جنجال موج نو در سینما با فیلم قیصر، سر وصدای فیلم گوزن‌ها و آتش گرفتن سینما رکس آبادان گرفته تا توقیف فیلم خط قرمز، جنجال ازدواج با گوگوش و… همواره موضوع بحث بوده‌است، به ویژه پس از انقلاب که انتقاد از فیلم‌هایش فزونی یافته‌است. البته کیمیایی معتقد است منتقدان به جای فیلم‌هایش خود او را نقد می‌کنند و مشکل اصلی آنها با زندگی شخصی اوست. روزنامه کیهان در سال ۱۳۵۴ گفتگویی با مسعود کیمیایی منتشر می‌کند. کیمیایی دراین مصاحبه که در سایت پارس توریسم پس از سال ها منتشر شده می‌گوید:

«شغل من فیلمسازی نیست. بلکه من گاهی مشغول فیلم ساختن می‌شوم. زیرا سینما کوچک تر و بی حیاتر از آن‌ست که همه‌ی زندگی من باشد.

اصولاً هنر کوچکتر از آنست که همه‌ی زندگی آدم باشد. این حرف را به حساب روشفنکربازی نگذارید، چون من روشنفکر نیستم. فقط یک انسانم.
این را به قشنگ‌ترین چیزهای زندگیم و به خون بچه‌ام قسم می‌خورم که من روشنفکر نیستم!»

فروغ فرخزاد

مسعود کیمایی در مصاحبه ای با روزنامه شرق مدعی شد که جنازه فروغ فرخزاد را پس از جاری شدن صیغه برای محرم شدن به او شسته است. همچنین ادعا کرده است که با صادق هدایت رابطه داشته است. پوران فرخزاد، خواهر فروغ فرخزاد در پاسخ گفته است که آقای کیمیایی اصلاً در آن مراسم حضور نداشته است و جهانگیر هدایت نیز اشاره کرده است که در زمان خودکشی صادق هدایت آقای کیمایی تنها ده سال سن داشته است. فرج سرکوهی نیز ادعای مسعود کیمایی مبنی بر اینکه با امیرپرویز پویان بحث و گفتگو داشته است را توهمی بیش ندانسته است. محمدعلی سپانلو در این باره گفته است این حرف آقای کیمیایی کذب محض است، آقای کیمیایی در آن زمان هیچ شهرتی نداشت که بخواهد با این جمع همراه باشد. او اولین فیلمش را در سال ۱۳۴۷ ساخت، در حالی‌که فروغ در سال ۱۳۴۵ از دنیا رفت. حالا می‌گوید شخص دیگری هم بوده که شریک جرم پیدا کند؟ او در زمان مرگ فروغ جوانکی بیش نبود و گذشته از این، مگر می‎شود با مرده محرم شد؟ مگر مادر فروغ می‎گذاشت چنین اتفاقی رخ بدهد؟ این حرف‎ها دروغ است و من نمی‎دانم هدف کیمیایی از زدن این حرف‎ها چیست.

سعید امامی

شایعات زیادی درباره همکاری او با سعید امامی وجود داشت که او آنها را تکذیب کرد و تلویحاً سینا مطلبی را عامل انتشار آن دانست.

ترانه سرایی

گفته می‌شود کیمیایی با نام مستعار نصرت فرزانه برای اولین آلبوم گوگوش بعد از خروج از ایران، یعنی آلبوم «زرتشت»، ترانه‌سرایی کرد. خروج گوگوش از کشور و به دنبال آن تور کنسرت‌های گوگوش، جنجال‌های زیادی را به دنبال داشت. ولی آن‌چه که همگان بر آن اتفاق نظر دارند نقش کیمیایی در خارج شدن گوگوش از کشور و شکستن سکوت ۲۰ ساله‌ی اوست.

آثار

فیلم‏های سینمایی

-“بیگانه بیا” محصول سال 1347، کیمیایی نویسنده و کارگردان
-“قیصر” محصول سال 1348، کیمیایی نویسنده و کارگردان
-“رضا موتوری” محصول سال 1349، کیمیایی نویسنده و کارگردان
-“داش‌آکل” محصول سال 1350، کیمیایی نویسنده و کارگردان
-“بلوچ” محصول سال 1351، کیمیایی نویسنده، کارگردان و تدوینگر
-“خاک” محصول سال 1352، کیمیایی نویسنده و کارگردان
-“گوزن‌ها” محصول سال 1353، کیمیایی نویسنده و کارگردان
-“غزل” محصول سال 1355، کیمیایی نویسنده و کارگردان
-“سفر سنگ” محصول سال 1356، کیمیایی نویسنده، کارگردان و تهیه کننده
-“خط قرمز” محصول سال 1360، کیمیایی نویسنده، کارگردان و تهیه کننده
-“تیغ و ابریشم” محصول سال 1364، کیمیایی نویسنده، کارگردان، تهیه کننده و تدوینگر
-“پاییزان” محصول سال 1366، کیمیایی نویسنده، کارگردان و تهیه کننده
-“شیرک” محصول سال 1366، کیمیایی نویسنده، کارگردان و تهیه کننده
-“سرب” محصول سال 1367، کیمیایی نویسنده، کارگردان و تدوینگر
-“دندان مار” محصول سال 1368، کیمیایی نویسنده، کارگردان
-“گروهبان” محصول سال 1369، کیمیایی نویسنده، کارگردان، تهیه کننده و تدوینگر
-“ردپای گرگ” محصول سال 1370، کیمیایی نویسنده و کارگردان
-“تجارت” محصول سال 1373، کیمیایی نویسنده و کارگردان
-“ضیافت” محصول سال 1374، کیمیایی نویسنده و کارگردان
-“سلطان” محصول سال 1375، کیمیایی نویسنده، کارگردان و تهیه کننده
-“مرسدس” محصول سال 1376، کیمیایی نویسنده، کارگردان و تهیه کننده
-“فریاد” محصول سال 1377، کیمیایی نویسنده و کارگردان
-“اعتراض” محصول سال 1378، کیمیایی نویسنده و کارگردان
-“سربازان جمعه” محصول سال 1382، کیمیایی نویسنده و کارگردان
-“حکم” محصول سال 1384، کیمیایی نویسنده، کارگردان و تهیه کننده
-“رئیس” محصول سال 1385، کیمیایی نویسنده، کارگردان و تهیه کننده
-“محاکمه در خیابان” محصول سال 1387، کیمیایی نویسنده، کارگردان و تهیه کننده
-“جرم” محصول سال 1389، کیمیایی نویسنده، کارگردان و تهیه کننده
-“متروپل” محصول سال 1392، کیمیایی نویسنده، کارگردان و تهیه کننده

رمان ها

“جسدهای شیشه ای” دو جلد 1380
“زخم عقل” 1382
“حسد” 1387

جوایز

    برنده جایزه بهترین کارگردانی در دومین جشنواره سینمایی سپاس تهران برای فیلم قیصر ۱۳۴۸
نامزد شرکت در جشنواره بین‌المللی فیلم برلین برای فیلم قیصر ۱۳۴۸
بهترین فیلم به مفهوم مطلق و بهترین کارگردانی جشنواره سینمایی سپاس تهران برای فیلم داش‌آکل ۱۳۵۰
نامزد جایزه بهترین آنونس بخش مسابقه مواد تبلیغاتی فیلم‌ها از هشتمین جشنواره فیلم فجر برای فیلم سراب ۱۳۶۸
برنده جایزه بهترین فیلمنامه انجمن بین المللی فیلم تاشکند برای فیلم داش آکل ۱۹۷۱
برنده مدال نقره جشنواره بین المللی فیلم مانهایم-هایدلبرگ برای فیلم غزل ۱۹۷۶
برنده جایزه بهترین کارگردانی جشنواره بین‌المللی فیلم قاهره برای فیلم سفر سنگ ۱۹۷۹
برنده جایزه پلاک طلایی سازمان بین المللی سینمای کاتولیک برای فیلم سفر سنگ ۱۹۷۹
برنده جایزه بهترین فیلم از دید انجمن منتقدان و نویسندگان فیلم ایران برای فیلم دندان مار ۱۹۹۱
نامزد جایزه خرس طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم برلین برای فیلم دندان مار ۱۹۹۱
جایزه تقدیر ویژه جشنواره بین‌المللی فیلم برلین برای فیلم دندان مار ۱۹۹۱
جایزه ویژه هیات داوران جشنواره بین المللی فیلم مونترال برای فیلم دندان مار ۱۹۹۱
نامزد هوگو طلایی جشنواره بین المللی فیلم شیکاگو برای فیلم دندان مار ۱۹۹۱
نامزد جایزه شیر طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز برای فیلم گروهبان ۱۹۹۲
کاندید تندیس زرین بهترین طراحی صحنه و لباس از اولین دوره جشن خانه سینما برای فیلم سلطان ۱۳۷۵
تندیس حافظ بهترین فیلم جشنواره دنیای تصویر و هنر برای فیلم محاکمه در خیابان ۱۳۸۷
جایزه ویژه منتقدان برای فیلم جرم در بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر ۱۳۸۹
برنده جایزه سیمرغ بلورین بهترین فیلم در بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر برای فیلم جرم ۱۳۸۹

عکس مسعود کیمیایی

مسعود کیمیایی

زندگینامه مسعود کیمیایی کارگردان ایرانی

مسعود کیمیایی

آشنایی با مسعود کیمیایی کارگردان و تهیه کننده ایرانی

مسعود کیمیایی

مشاهده بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

دکمه بازگشت به بالا